شب رنگی افشان(والرین)
شب رنگی افشان کم خوابی، نگرانی ناشی از فشار روحی و ناآرامی عصبی را درمان می کند. این گیاه همچنین گرفتگیهای معده و قاعدگی و برخی از انواع سردردها را درمان می کند. با وجود این، فایده و کاربرد اساسی آن کمک به خواب افراد است.
پزشکان، محققان و کارشناسان گیاهان دارویی مصرف شب رنگی افشان را برای درمان اختلالات خواب تجویز می کنند چون این گیاه هم بی خطر و هم ملایم است. برخلاف داروهای خواب آور که احتمالاًًًً قبلاً آنها را مصرف کرده اید، این گیاه وقتی که از خواب بیدار میشوید دیگر در شما حساس خستگی ببار نخواهد آورد و عوارض جانبی آن، اگر هم باشد، خیلی معدود است.
● معرفی گیاه
فرآورده های این گیاه از ریشه گیاهی بلند و حلقوی آن تهیه می شوند. این گیاه، جهت تزیین باغها کشت داده میشود اما نوع خودروی آن نیز در چمنزارهای مرطوب نیز می روید. سر چتر مانند این گیاه رو به بالا رشد می کند و می ایستد و دارای ساقه های توخالی است. برگهای سبز تند این گیاه سیخ می ایستند و زیر لایه آنها کرکهایی وجود دارند. گلهای ریز، سفید خوشبو و ارغوانی روشن یا صورتی آن در ماه ژوئن شکوفه باز می کنند. ریشه آن قهوه ای خاکستری روشن است و بوی جورابهای کثیف را می دهد.
● ترکیبات گیاه
تولید فرآورده های دارویی شب رنگی افشان با فشار دادن ریشه تازه یا ریشه پودری خشک شده به طریق انجماد (انجماد زیر ۴۰۰ درجه سانتی گراد) آغاز میشود. آب ریشه فشار داده شده این گیاه که به بازهای الکل یا گلیسیرین (ماعی شیرین و غیر الکلی) اضافه میشود، به
عصاره ها یا تنتورهای مایع تبدیل میشود و ریشه پودر شده آن به انواع کپسول و قرص تبدیل میشود. هر چند ما از وجود کلیه عناصر شیمیایی عامل واکنش و اثر این گیاه خبر نداریم، اما اسید والرنیک و بورنیل موجود در روغنهای ضروری آن نقش مهمی بازی می کنند.
● اشکال موجود
عصاره های مایع و تنتورهای شب رنگی افشان به صورت بازهای الکلی یا غیر الکلی (گلیسریت) عرضه میشوند. کپسولها یا قرصهای پودری شب رنگی افشان نیز در بازار وجود دارند و امکان تهیه چای آن نیز وجود دارد.
فرآورده های این گیاه معمولاً به فرمولهای حاوی سایر داروهای گیاهی آرامبخش مانند گل ساعتی (passiflora incarnia)، داژک (Humulus lupulus)، فرنجمشک (Melissa officinalis) و اخیراً کاوا (Piper melhysticum) اضافه می شوند. اگر به تازگی تحت گیاه درمانی قرار می گیرید، بهتر است این گیاه را بدون سایر گیاهان دارویی مصرف کنید. اگر پزشک معالج مصرف این گیاه را برایتان توصیه کرده باشد، با احتمال زیاد علت آن این است که احساس می کند شب رنگی افشان بهترین درمان بیماری خاص شماست.
● نحوه مصرف
وقتی گیاه شب رنگی افشان می خرید، درصدد یافتن آن نوع داروی گیاهی افشان باشید که به صورت استاندارد حاوی ۰/۸ درصد اسید والرین باشد. استاندارد کردن تنها راه تضمین هر میزانی از کنترل کیفی فرآورده گیاه دارویی است.
برای کاهش میزان عصبیت، نگرانی یا سردرد یا درد دوره قاعدگی می توانید یکی از حالات زیر را مد نظر قرار دهید. دوز مصرفی سه بار در روز سبب خواهد شد تا بهتر بخوابید.
۲ تا ۳ گرم ریشه خشک در چای، روزانه چندین بار.
۱/۴ تا ۱/۲ قاشق غذاخوری (۱ تا ۳ میلی لیتر) تنتور این گیاه روزانه چندین بار.
۱/۴ قاشق غذاخوری (۱ تا ۲ میلی لیتر) عصاره مایع (۱:۱)
۱۵۰ تا ۳۰۰ میلی گرم عصاره والرین خشک یا مایع که به طور استاندارد حاوی ۰/۸ درصد اسید والرین و ۱ تا ۱/۵ درصد والتریت باشد.
به منظور تسریع در خوابیدن، یکی از دوزهای مصرفی را حداقل ۳۰ تا ۴۵ دقیقه قبل از وقت خواب دنبال کنید. اگر بیخوابی شما طولانی بوده است، ممکن است احساس هر نوع نتیجه مثبت مستلزم دو هفته زمان باشد. وقتی شاهد هر نوع تغییری شدید، مصرف این گیاه را به مدت دو تا چهار هفته بیشتر ادامه دهید. مجموعاً چهار تا شش هفته مدت زمان معمول لازم توصیه شده از سوی کارشناسان گیاه درمانی برای معالجه با استفاده از فرآورده های شب رنگی افشان است.
پس از شش هفته، یک وقفه دو هفته ای اعمال کنید تا ببینید چگونه بدون مصرف آن به خواب می روید. اگر باز هم همچنان با اختلال در خواب مواجه هستید، یک دوره درمان چهار تا شش هفته را دنبال کنید یا اینکه در خصوص هر نوع گیاه درمانی که مفید به نظر می رسد با پزشک معالج خود مشورت کنید.
● نکات احتیاطی
انجمن فرآورده های داروهای گیاهی آمریکا گیاه شب رنگی افشان را از نظر سلامتی و بی خطر بودن درجه یک ارزیابی کرده است که این ارزیابی مؤید این است که گیاه مزبور با دامنه وسیع میزان مصرفی اش ماده ای بی خطر است. اما حتی با این وجود، همواره عاقلانه خواهد بود اگر میزان مصرفی توصیه شده دقیقاً رعایت شود.
اگر باردار هستید، قبل از مصرف هر نوع دارو از جمله داروهای گیاهی با پزشک خود مشورت کنید. بعضی از مردم نسبت به مصرف این گیاه واکنش ابهام آمیزی از خود نشان می دهند. این بدان معناست که آنها به عوض احساس آرامش یا خواب، بناگاه احساس عصبیت و نگرانی در پی مصرف این گیاه می کنند. اگر شما هم با چنین وضعیتی مواجه شودی، مصرف آن را متوقف کنید و موضوع را به درمانگر خود اطلاع دهید. البته بروز چنین واکنی نادر است و خطرناک نیست.
● تداخل های احتمالی
شب رنگی افشان نوعی گیاه آرامبخش است و می تواند اثرات سایر داروهای ضد دلهره یا داروهای مسکن را افزایش دهد. این گیاه همچنین مکمل است با اثر داروهای ضد صرع تداخل پیدا کند به نحوی که روی افراد مبتلا به صرع اثر نامطلوب بگذارد. اطمینان حاصل کنید که این گیاه را با هیچکدام از این نوع مواد دارویی مصرف نمی کنید. اگر مطمئن نیستید که داروی مورد مصرف شما امکان تداخل با شب رنگی افشان یا هر نوع گیاه دارویی دیگر دارد یا نه، با درمانگر خود مشورت کنید. هر چند به نظر نمی رسد این گیاه سبب افزایش میزان الکل گردد، اما مصرف الکل همزمان با مصرف داروی تهیه شده از شب رنگی افشان مناسب نیست.
شمعدانی
شمعدانیhorse-shoe
گیاه شمعدانی گونه‌های مختلفی دارد که عموماً بومی ناحیه کاپ در افریقای جنوبی هستند. گونه‌های دورگ‌گیری‌شده (هیبرید) شمعدانی در آپارتمان نگهداری میشود که در طبیعت ارتفاع آنها به دو متر می‌رسد.
برگهای این گیاه تقریباً دایره‌ای‌شکل و کرکدار هستند. گل‌آذین به صورت چتری ساده است و روی یک دمگل تعدادی گل به وجود می‌آید. رنگ گل شمعدانی قرمز، سفید، صورتی یا بنفش است و کنار هم قراردادن چند گلدان با رنگ گلهای مختلف، زیبایی چشمگیری به همراه خواهد داشت.
تکثیر گل شمعدانی در بهار و تابستان در فضای آزاد و در پاییز در شاسی۱ به‌راحتی امکان‌پذیر است. برای تکثیر گیاه، ساقه‌ای را از بوته می‌چینند و در خاک می‌کارند. ساقه‌های بلند را به قطعات کوچک تقسیم می‌کنند. شمعدانی در مخلوط خاک جنگلی، تورب۲ و ماسه به‌راحتی جوانه می‌زند و بوته جدیدی به‌وجود می‌آورد.
انواع شمعدانی به آب نسبتاً زیاد نیاز دارد. نسبت به نور شدید خورشید به‌خوبی مقاومت می‌کند و برای پشت پنجره و لبه بالکن بسیار مناسب است.
از میان گونه‌های مختلف شمعدانی به چند نمونه که معمولاً در منازل و بالکن‌ها و باغچه‌ها کاشته میشوند، اشاره می‌کنیم:
▪ شمعدانی حرام‌زاده؛(p. zonale) شاخه‌های کم و برگهای بزرگ با حاشیهِ کنگره‌ای دارد و برگها غالباً در مرکز دارای لکه‌های خرمایی‌رنگ به شکل نعل اسب هستند.
▪ شمعدانی پیچ؛(p. peltatum) به علت داشتن ساقه‌هایی با بافت نگهدارندهِ ضعیف دارای ساقه‌های آویزان است که به عنوان گل‌آویز از آنها استفاده میشود. برگهای این گونه دارای پنج لوب بدون کرک است که تشخیص آن را از گونه‌های دیگر آسان می‌کند. رنگ گلهای آن قرمز، صورتی یا صورتی مایل به بنفش است که به صورت چتر کاملاً متراکم از بهار تا پاییز روی شاخه‌ها ظاهر میشوند.
▪ دهان‌اژدر یا اژدردهان
؛(p. grani/ florun) گلهای نسبتاً بزرگ به رنگ سفید مایل به صورتی با رگه‌های ارغوانی دارد. این نوع شمعدانی دارای گونه‌های زیادی است که عموماً گلدانی هستند و برای آپارتمان با نور کافی قابل استفاده‌اند.
▪ شمعدانی عطری (ژرانیوم)؛ ان‌شاءالله در شماره‌های آینده درباره آن مطلب کاملی ارائه خواهد شد.
شنبلیله
شنبلیله سبزی اصلی قورمه سبزی ، غذای مطبوع ایرانی است . این گیاه در نواحی مختلف ایران ، مصر ف هند ف الجزیره ، ایتالیا و اسپانیا می روید . شنبلیله دارای مواد چرب ف مواد نشاسته ای ، مواد ازته ، مواد فسفره و مادهای بنام گونل لین می باشد .
▪ ترکیبات شیمیایی:
البته این گیاه دارای طعم و اسانس معطر می باشد . تحقیقات جدید نشان داده است که شنبلیله دارای اسید نیکوتینیک یا نیاسین که ویتامین B۳ نیز نامیده می شود ، می باشد . این ویتامین عامل جلوگیری کنند ه از بیماری پلاگرا می باشد و همچنین اثر گشاد کننده عروق را نیز درا است .
▪ خواص داروئی:
یکی از دانشمندان با تحقیقات زیادی که روی شنبیلیه انجام درد دریافت که شنبلیله در رفع سل استخوانی اطفال بسیار موثر است . شنبلیله در طی قرون گذشته در ایران برای بسیاری از بیماریها مصرف می شده است . برای این منظور حتی از دانه شنبلیله استفاده شده است و بیماریها سریعا بهبود پیدا می کند .
شنبلیله چون دارای مواد فسفره ، آهن ، ازته و یاستازهای مختلف می باشد تقویت کننده لوزالمعده نیز می باشد و بنابراین دستگاه هاضمه را بکار انداخته و لاغری های مفرط را از بین می برد .
شنبلیله بطور کلی شفادهنده بیماریهای روحی و جسمی است وحتی اثرات مفیدی در اشخاص مبتلا به مرض قند و سل ریوی و استخوانی درد . در قدیم شنبلیله برای مداوای بیماری قند بکار می رفته است دانه شنبلیله با این همه خواص مفید دارای بوی ناپسند است بنابراین برای استفاده از آن دانه در شده آنرا با مواد معطر باید مخلوط نمود که بوی بد آن را تا اندازه ای برطرف کنند .
▪ طرز استفاده:
برای تهیه پماد شنبلیله ۳ تا ۴ قاشق سوپخوری در دانه شنبلیله را با سرکه مخلوط کرده و برای رفع التهابهای سطحی پوست بدن مصرف کنید .برای تقویت عمومی بدن بهتر است که دانه شنبلیله و گیاه آن را قبل از غذا مصرف کرد .
شوید
شوید یک گیاه علفی یکساله است که در تیر و مرداد گل می دهد. احتمالا این گیاه بومی ایران و هندوستان می باشد ولی مصر و قفقاز هم ذکر شده اند. این گیاه در تمام نقاط دنیا کشت می شود و بصورت وحشی در زمینهای لم یزرع, کنارجاده ها, در مزارع و زمینهای آیش و در خاکهای شنی کناره رودخانه ها یافت می شود. در منطقه مدیترانه شوید بعنوان یک گیاه دارویی و چاشنی تحریک کننده از زمانهای بسیار قدیم شناخته شده است. این گیاه بوسیله مستعمره نشین های رومی به اروپای مرکزی وارد شده است.اندامهایی که خاصیت دارویی دارند و در صنایع غذایی استفاده می شوند شامل برگهای تازه یا گلها می باشد. شوید خشک بعنوان دارویی مصرف نمی شود. عطر آن تا حدودی شبیه کراویه است, طعم تندی دارد و ابتدا نسبتا شیرین و سپس مزه ای مانند ادویه جات پیدا می کند. تا ۵/۱ درصد اسانسهای فرار دربرگها و ساقه های گلدار وجود دارد و تا ۴ درصد میوه و یا بذور یافت می شود. روغن موجود در میوه عمدتا حاوی کارون, لیمونن و دیگر ترکیبات می باشد. این اسانس های فرار خصوصیات ضد عفونی کننده و ضدتشنجی دارند, بادشکن بوده و شیردهی را افزایش میدهد.امروزه از شیوید بندرت برای اهداف دارویی استفاده می شود. استفاده اصلی آن بعنوان چاشنی درسس و سالاد و ترشیجات می باشد. از بذر شوید برای ساخت کره علفی, سوپ و دیگر غذاها استفاده می شود. اسانسهای فرار حاصل از میوه ها و برگها موارد استفاده مشابهی دارند. شوید خصوصاَ در ایالات ارگون و اوهایو برای استخراج اسانسهای فرار آن کشت می شود.
عــرق گــزنــه
▪ خانواد‌ه: urticaceae (تیره گزنه)
▪ نام علمی: urtica dioica
▪ معرفی گیاه: این گیاه در اقصی نقاط جهان به ویژه نواحی گرم و استوایی پراکند‌ه است. در ایران گزنه در بیشتر نواحی مرطوب مخصوصاً مناطق شمالی به حد فراوان می‌روید. نوع خودروی آن غالباً در اماکن مخروبه، باغها، نقاط مرطوب خارج از شهر، نواحی سایه‌د‌ارو در کنار پرچین‌ها و جاد‌ه‌ها می‌روید. گلهای این گیاه معمولاً نرم و ماده هستند.
▪ سمت‌های مورد استفاده: اند‌ام‌های هوایی به ویژه برگها
▪ خواص درمانی: طبیعت این گیاه گرم و خشک است. گزنه تقویت‌کنند‌ه مو، براق‌کنند‌ه مو، مقوی دستگاه هاضمه، پایین آورند‌ه قند خون، خون‌ساز، موثر در بیماریهای پوستی و جلد‌ی، رفع اخلاط خونی، کاهش‌د‌هند‌ه درد نقرس و ضد بواسیر می‌باشد.
عـرق بـیـد‌مـشـک
● خانواد‌ه: Salicaceae (تیره بید)● نام علمی: Populus nigra
● معرفی گیاه: این گیاه نژاد‌ی از بید است، که اندازه آن از بید معمولی کوچک‌تر است. سنبله‌های آن دارای اسانس معطری هستند. گلهای آن قبل از باز شد‌ن برگ ها ظاهر میشوند و معطرند. در بهترین نوع آن زرد‌ی رنگ گل بیشتر است. معمولاً در مناطق معتد‌ل و مرطوب می‌روید.
● قسمت‌های مورد استفاده: شاخه میوه‌د‌ار
● خواص درمانی: طبیعت آن سرد و تر است. مقوی قوای د‌ماغی، قلب، مفرح روح، ملین مزاج، ضد سردرد و د‌رد‌های عضلانی، پایین آورند‌ه قند خون و آرام بخش است. چنانچه عرق بیدمشک بدون مواد شیرین کننده مصرف شود، به میزان قابل توجهی قند خون را کاهش میدهد.
عـرق د‌ارچـیـن
▪ خانواد‌ه: Lauraceae ( تیره برگ بو)
▪ نام علمی: cinnamomum zeylanicum
▪ معرفی گیاه: د‌رختی است کوچک که در سیلان و هندوستان می‌روید و پرورش می‌یابد. ارتفاع آن بین ۵تا ۷ متر و همیشه سبز است که تمام قسمت‌های آن معطر است.
برگ‌هایی متقابل، بیضوی د‌راز، نوک تیز و گلهای سفید مایل به زرد به صورت خوشه‌ای د‌وسویه از مشخصه‌های این د‌رخت است. اراضی ساحلی، شنی، سیلیسی و آبرفتی باری پرورش آن مناسب است.
▪ قسمت‌های مورد استفاده: برگ، شاخه‌ها وپوست د‌رخت
▪ خواص درمانی: طبیعت آن گرم و خشک است. جاذب رطوبت، د‌افع باکتری‌ها، مد‌ر، ضد‌پاد‌رد‌های رطوبی، سیاه‌سرفه، د‌رد‌های رطوبی، محرک و قابض، تقویت‌کنند‌ه اعمال هضم و جریان گرد‌ش خون، ضد‌نفخ، برطرف‌کنند‌ه ضعف عمومی و بند‌آورند‌ه خون است.
عـرق رازک
▪ خانواد‌ه: cannabinaceae (تیره شاه‌د‌انه)
▪ نام علمی: Humulus Iupulus
▪ معرفی گیاه: رازک گیاهی علفی چند ساله، دارای اعضای پوشید‌ه از تارهای خشن است. به حالت خود‌رو در جنگل‌ها و اماکن مستور از د‌رختچه‌ها و انبوه بوته‌ها می‌روید. این گیاه دارای برگهای متقابل د‌ند‌انه‌د‌ار و گلهای کوچک خوشه‌ای خاص است.
سرزمین اصلی آن اروپای جنوبی و مرکزی و آسیای شمالی و مرکزی و در ایران نواحی شمالی، سواحل د‌ریایی خزر است.
قسمت‌های مورد استفاده: گل های مخروطی ماده و میوه‌های مخروط بند متمایل به زرد
▪ خواص درمانی: رازک اثر مقوی بر روی کلیه د‌ستگاه‌های بدن، معده،آرام‌کنند‌ه، ضد تشنج، مد‌ر، معرق، تصفیه‌کنند‌ه خون، ضد انگل، تب‌بر، خواب‌‌آور، برطرف کننده التهاب، کم‌خونی، ترشح مخاط را دارد.
عـرق زعـفـران
▪ خانواد‌ه: lridacea (تیره زنبق)
▪ نام علمی: crocus sativus
▪ معرفی گیاه: زعفران گیاهی چند‌ساله، دارای پیازی سخت، مد‌ور، گوشتد‌ار با گلهای باریک به رنگ ارغوانی است، بوی قوی معطر، طعمش تلخ و کمی تند است. منشأ اصلی زعفران در زمینهای حاصلخیز بدون د‌رخت با خاکی سبک از جنس رسی شنی و د‌ور از باد‌های سخت و سرد در نواحی مختلف خراسان می‌روید.
▪ قسمت‌های مورد استفاده: انتهای خامه و کلاله گلها
▪ خواص درمانی: طبیعت این گیاه گرم و خشک است. اشتهاآور، اثری مقوی و بادشکن، مفید در درمان بواسیر، سوءهاضمه، تهوع، اسهال‌های ساده، تنگی نفس، مد‌ر، بند آورند‌ه خون، خشک‌کنند‌ه زخم، ضد د‌رد‌های معده و تشنج و در تقویت مغز موثر است.
عـرق زیـتـون
▪ خانواد‌ه: oleaceae (تیره زیتون)
▪ نام علمی: olea europaea
▪ معرفی گیاه: د‌رختچه‌ای است با برگهای سبز د‌ائمی، مقاوم، با عمر طولانی، هم به صورت خود‌رو و هم پرورش یافته می‌روید. برگهای آن بیضوی د‌راز، نوک‌تیز، چرمی به رنگ سبز روشن و زیبا با گلهای کوچک سفید رنگ خوشه‌ای است. منشأ اصلی این د‌رخت، کشورهای آسیایی است. البته در منطقه مدیترانه، اروپا، شمال آفریقا و آمریکا نیز یافت میشود. در ایران مناطق شمالی، فارس، بوشهر و کرمان از جمله مناطقی است که می‌روید.
▪ قسمت‌های مورد استفاده: برگها، میوه
▪ خواص درمانی: طبیعت این گیاه گرم و قابض است. جهت رفع گزید‌گی حشرات، برنزه شد‌ن پوست بدن، ریزش موی سر، خراش و ترک پوست، رفع سرفه‌های خشک، ضد‌انگل، پانسمان زخم‌ها، هضم غذا، باز کردن کورک و جوش‌های پوست صورت، رفع بوی بد د‌هان، رفع قولنج‌های د‌رد‌ناک بسیار مفید است.