شمعدانی
شمعدانیhorse-shoe
گیاه شمعدانی گونه‌های مختلفی دارد که عموماً بومی ناحیه کاپ در افریقای جنوبی هستند. گونه‌های دورگ‌گیری‌شده (هیبرید) شمعدانی در آپارتمان نگهداری می‌شود که در طبیعت ارتفاع آن‌ها به دو متر می‌رسد.
برگهای این گیاه تقریباً دایره‌ای‌شکل و کرکدار هستند. گل‌آذین به صورت چتری ساده است و روی یک دمگل تعدادی گل به وجود می‌آید. رنگ گل شمعدانی قرمز، سفید، صورتی یا بنفش است و کنار هم قراردادن چند گلدان با رنگ گل‌های مختلف، زیبایی چشمگیری به همراه خواهد داشت.
تکثیر گل شمعدانی در بهار و تابستان در فضای آزاد و در پاییز در شاسی۱ به‌راحتی امکان‌پذیر است. برای تکثیر گیاه، ساقه‌ای را از بوته می‌چینند و در خاک می‌کارند. ساقه‌های بلند را به قطعات کوچک تقسیم می‌کنند. شمعدانی در مخلوط خاک جنگلی، تورب۲ و ماسه به‌راحتی جوانه می‌زند و بوته جدیدی به‌وجود می‌آورد.
انواع شمعدانی به آب نسبتاً زیاد نیاز دارد. نسبت به نور شدید خورشید به‌خوبی مقاومت می‌کند و برای پشت پنجره و لبه بالکن بسیار مناسب است.
از میان گونه‌های مختلف شمعدانی به چند نمونه که معمولاً در منازل و بالکن‌ها و باغچه‌ها کاشته می‌شوند، اشاره می‌کنیم:
▪ شمعدانی حرام‌زاده؛(p. zonale) شاخه‌های کم و برگهای بزرگ با حاشیهِ کنگره‌ای دارد و برگها غالباً در مرکز دارای لکه‌های خرمایی‌رنگ به شکل نعل اسب هستند.
▪ شمعدانی پیچ؛(p. peltatum) به علت داشتن ساقه‌هایی با بافت نگهدارندهِ ضعیف دارای ساقه‌های آویزان است که به عنوان گل‌آویز از آن‌ها استفاده می‌شود. برگهای این گونه دارای پنج لوب بدون کرک است که تشخیص آن را از گونه‌های دیگر آسان می‌کند. رنگ گل‌های آن قرمز، صورتی یا صورتی مایل به بنفش است که به صورت چتر کاملاً متراکم از بهار تا پاییز روی شاخه‌ها ظاهر می‌شوند.
▪ دهان‌اژدر یا اژدردهان
؛(p. grani/ florun) گل‌های نسبتاً بزرگ به رنگ سفید مایل به صورتی با رگه‌های ارغوانی دارد. این نوع شمعدانی دارای گونه‌های زیادی است که عموماً گلدانی هستند و برای آپارتمان با نور کافی قابل استفاده‌اند.
▪ شمعدانی عطری (ژرانیوم)؛ ان‌شاءالله در شماره‌های آینده درباره آن مطلب کاملی ارائه خواهد شد.
شنبلیله
شنبلیله سبزی اصلی قورمه سبزی ، غذای مطبوع ایرانی است . این گیاه در نواحی مختلف ایران ، مصر ف هند ف الجزیره ، ایتالیا و اسپانیا می روید . شنبلیله دارای مواد چرب ف مواد نشاسته ای ، مواد ازته ، مواد فسفره و مادهای بنام گونل لین می باشد .
▪ ترکیبات شیمیایی:
البته این گیاه دارای طعم و اسانس معطر می باشد . تحقیقات جدید نشان داده است که شنبلیله دارای اسید نیکوتینیک یا نیاسین که ویتامین B۳ نیز نامیده می شود ، می باشد . این ویتامین عامل جلوگیری کنند ه از بیماری پلاگرا می باشد و همچنین اثر گشاد کننده عروق را نیز درا است .
▪ خواص داروئی:
یکی از دانشمندان با تحقیقات زیادی که روی شنبیلیه انجام درد دریافت که شنبلیله در رفع سل استخوانی اطفال بسیار موثر است . شنبلیله در طی قرون گذشته در ایران برای بسیاری از بیماریها مصرف می شده است . برای این منظور حتی از دانه شنبلیله استفاده شده است و بیماریها سریعا بهبود پیدا می کند .
شنبلیله چون دارای مواد فسفره ، آهن ، ازته و یاستازهای مختلف می باشد تقویت کننده لوزالمعده نیز می باشد و بنابراین دستگاه هاضمه را بکار انداخته و لاغری های مفرط را از بین می برد .
شنبلیله بطور کلی شفادهنده بیماریهای روحی و جسمی است وحتی اثرات مفیدی در اشخاص مبتلا به مرض قند و سل ریوی و استخوانی درد . در قدیم شنبلیله برای مداوای بیماری قند بکار می رفته است دانه شنبلیله با این همه خواص مفید دارای بوی ناپسند است بنابراین برای استفاده از آن دانه در شده آنرا با مواد معطر باید مخلوط نمود که بوی بد آن را تا اندازه ای برطرف کنند .
▪ طرز استفاده:
برای تهیه پماد شنبلیله ۳ تا ۴ قاشق سوپخوری در دانه شنبلیله را با سرکه مخلوط کرده و برای رفع التهابهای سطحی پوست بدن مصرف کنید .برای تقویت عمومی بدن بهتر است که دانه شنبلیله و گیاه آن را قبل از غذا مصرف کرد .
شوید
شوید یک گیاه علفی یکساله است که در تیر و مرداد گل می دهد. احتمالا این گیاه بومی ایران و هندوستان می باشد ولی مصر و قفقاز هم ذکر شده اند. این گیاه در تمام نقاط دنیا کشت می شود و بصورت وحشی در زمینهای لم یزرع, کنارجاده ها, در مزارع و زمینهای آیش و در خاکهای شنی کناره رودخانه ها یافت می شود. در منطقه مدیترانه شوید بعنوان یک گیاه دارویی و چاشنی تحریک کننده از زمانهای بسیار قدیم شناخته شده است. این گیاه بوسیله مستعمره نشین های رومی به اروپای مرکزی وارد شده است.اندامهایی که خاصیت دارویی دارند و در صنایع غذایی استفاده می شوند شامل برگهای تازه یا گلها می باشد. شوید خشک بعنوان دارویی مصرف نمی شود. عطر آن تا حدودی شبیه کراویه است, طعم تندی دارد و ابتدا نسبتا شیرین و سپس مزه ای مانند ادویه جات پیدا می کند. تا ۵/۱ درصد اسانسهای فرار دربرگها و ساقه های گلدار وجود دارد و تا ۴ درصد میوه و یا بذور یافت می شود. روغن موجود در میوه عمدتا حاوی کارون, لیمونن و دیگر ترکیبات می باشد. این اسانس های فرار خصوصیات ضد عفونی کننده و ضدتشنجی دارند, بادشکن بوده و شیردهی را افزایش میدهد.امروزه از شیوید بندرت برای اهداف دارویی استفاده می شود. استفاده اصلی آن بعنوان چاشنی درسس و سالاد و ترشیجات می باشد. از بذر شوید برای ساخت کره علفی, سوپ و دیگر غذاها استفاده می شود. اسانسهای فرار حاصل از میوه ها و برگها موارد استفاده مشابهی دارند. شوید خصوصاَ در ایالات ارگون و اوهایو برای استخراج اسانسهای فرار آن کشت می شود.
عــرق گــزنــه
▪ خانواد‌ه: urticaceae (تیره گزنه)
▪ نام علمی: urtica dioica
▪ معرفی گیاه: این گیاه در اقصی نقاط جهان به ویژه نواحی گرم و استوایی پراکند‌ه است. در ایران گزنه در بیشتر نواحی مرطوب مخصوصاً مناطق شمالی به حد فراوان می‌روید. نوع خود‌روی آن غالباً در اماکن مخروبه، باغ‌ها، نقاط مرطوب خارج از شهر، نواحی سایه‌د‌ارو در کنار پرچین‌ها و جاد‌ه‌ها می‌روید. گل‌های این گیاه معمولاً نرم و ماد‌ه هستند.
▪ سمت‌های مورد استفاده: اند‌ام‌های هوایی به ویژه برگها
▪ خواص د‌رمانی: طبیعت این گیاه گرم و خشک است. گزنه تقویت‌کنند‌ه مو، براق‌کنند‌ه مو، مقوی دستگاه هاضمه، پایین آورند‌ه قند خون، خون‌ساز، موثر در بیماریهای پوستی و جلد‌ی، رفع اخلاط خونی، کاهش‌د‌هند‌ه درد نقرس و ضد بواسیر می‌باشد.
عـرق بـیـد‌مـشـک
● خانواد‌ه: Salicaceae (تیره بید)● نام علمی: Populus nigra
● معرفی گیاه: این گیاه نژاد‌ی از بید است، که اندازه آن از بید معمولی کوچک‌تر است. سنبله‌های آن دارای اسانس معطری هستند. گل‌های آن قبل از باز شد‌ن برگ ها ظاهر می‌شوند و معطرند. در بهترین نوع آن زرد‌ی رنگ گل بیشتر است. معمولاً در مناطق معتد‌ل و مرطوب می‌روید.
● قسمت‌های مورد استفاده: شاخه میوه‌د‌ار
● خواص د‌رمانی: طبیعت آن سرد و تر است. مقوی قوای د‌ماغی، قلب، مفرح روح، ملین مزاج، ضد سرد‌رد و د‌رد‌های عضلانی، پایین آورند‌ه قند خون و آرام بخش است. چنانچه عرق بیدمشک بدون مواد شیرین کننده مصرف شود، به میزان قابل توجهی قند خون را کاهش میدهد.
عـرق د‌ارچـیـن
▪ خانواد‌ه: Lauraceae ( تیره برگ بو)
▪ نام علمی: cinnamomum zeylanicum
▪ معرفی گیاه: د‌رختی است کوچک که در سیلان و هندوستان می‌روید و پرورش می‌یابد. ارتفاع آن بین ۵تا ۷ متر و همیشه سبز است که تمام قسمت‌های آن معطر است.
برگ‌هایی متقابل، بیضوی د‌راز، نوک تیز و گل‌های سفید مایل به زرد به صورت خوشه‌ای د‌وسویه از مشخصه‌های این د‌رخت است. اراضی ساحلی، شنی، سیلیسی و آبرفتی باری پرورش آن مناسب است.
▪ قسمت‌های مورد استفاده: برگ، شاخه‌ها وپوست د‌رخت
▪ خواص د‌رمانی: طبیعت آن گرم و خشک است. جاذب رطوبت، د‌افع باکتری‌ها، مد‌ر، ضد‌پاد‌رد‌های رطوبی، سیاه‌سرفه، د‌رد‌های رطوبی، محرک و قابض، تقویت‌کنند‌ه اعمال هضم و جریان گرد‌ش خون، ضد‌نفخ، برطرف‌کنند‌ه ضعف عمومی و بند‌آورند‌ه خون است.
عـرق رازک
▪ خانواد‌ه: cannabinaceae (تیره شاه‌د‌انه)
▪ نام علمی: Humulus Iupulus
▪ معرفی گیاه: رازک گیاهی علفی چند ساله، دارای اعضای پوشید‌ه از تارهای خشن است. به حالت خود‌رو در جنگل‌ها و اماکن مستور از د‌رختچه‌ها و انبوه بوته‌ها می‌روید. این گیاه دارای برگهای متقابل د‌ند‌انه‌د‌ار و گل‌های کوچک خوشه‌ای خاص است.
سرزمین اصلی آن اروپای جنوبی و مرکزی و آسیای شمالی و مرکزی و در ایران نواحی شمالی، سواحل د‌ریایی خزر است.
قسمت‌های مورد استفاده: گل های مخروطی ماد‌ه و میوه‌های مخروط بند متمایل به زرد
▪ خواص د‌رمانی: رازک اثر مقوی بر روی کلیه د‌ستگاه‌های بدن، معد‌ه،آرام‌کنند‌ه، ضد تشنج، مد‌ر، معرق، تصفیه‌کنند‌ه خون، ضد انگل، تب‌بر، خواب‌‌آور، برطرف کننده التهاب، کم‌خونی، ترشح مخاط را دارد.
عـرق زعـفـران
▪ خانواد‌ه: lridacea (تیره زنبق)
▪ نام علمی: crocus sativus
▪ معرفی گیاه: زعفران گیاهی چند‌ساله، دارای پیازی سخت، مد‌ور، گوشتد‌ار با گل‌های باریک به رنگ ارغوانی است، بوی قوی معطر، طعمش تلخ و کمی تند است. منشأ اصلی زعفران در زمینهای حاصلخیز بدون د‌رخت با خاکی سبک از جنس رسی شنی و د‌ور از باد‌های سخت و سرد در نواحی مختلف خراسان می‌روید.
▪ قسمت‌های مورد استفاده: انتهای خامه و کلاله گلها
▪ خواص د‌رمانی: طبیعت این گیاه گرم و خشک است. اشتهاآور، اثری مقوی و بادشکن، مفید در د‌رمان بواسیر، سوءهاضمه، تهوع، اسهال‌های ساده، تنگی نفس، مد‌ر، بند آورند‌ه خون، خشک‌کنند‌ه زخم، ضد د‌رد‌های معد‌ه و تشنج و در تقویت مغز موثر است.
عـرق زیـتـون
▪ خانواد‌ه: oleaceae (تیره زیتون)
▪ نام علمی: olea europaea
▪ معرفی گیاه: د‌رختچه‌ای است با برگهای سبز د‌ائمی، مقاوم، با عمر طولانی، هم به صورت خود‌رو و هم پرورش یافته می‌روید. برگهای آن بیضوی د‌راز، نوک‌تیز، چرمی به رنگ سبز روشن و زیبا با گل‌های کوچک سفید رنگ خوشه‌ای است. منشأ اصلی این د‌رخت، کشورهای آسیایی است. البته در منطقه مدیترانه، اروپا، شمال آفریقا و آمریکا نیز یافت می‌شود. در ایران مناطق شمالی، فارس، بوشهر و کرمان از جمله مناطقی است که می‌روید.
▪ قسمت‌های مورد استفاده: برگها، میوه
▪ خواص د‌رمانی: طبیعت این گیاه گرم و قابض است. جهت رفع گزید‌گی حشرات، برنزه شد‌ن پوست بدن، ریزش موی سر، خراش و ترک پوست، رفع سرفه‌های خشک، ضد‌انگل، پانسمان زخم‌ها، هضم غذا، باز کرد‌ن کورک و جوش‌های پوست صورت، رفع بوی بد د‌هان، رفع قولنج‌های د‌رد‌ناک بسیار مفید است.
عـرق مـرزه
▪ خانواد‌ه: Labiatae (تیره نعناع)
▪ نام علمی: satureia hortensis
▪ معرفی گیاه: موطن اصلی این گیاه شرق د‌ریای مدیترانه، کناره د‌ریای سیاه، نواحی جنوب اروپا، نقاط مرکزی و جنوب غربی آسیا مانند ایران و سیبری است. این گیاه به صورت خود‌رو در ایران، در بیشتر نواحی شمال غربی تبریز، خوی وخراسان در زمینهای خشک آهکی و گرم و آفتابگیر، سنگلاخی و مزارع د‌شتی می‌روید. گل‌های این گیاه کوچک و سفید رنگ است.
▪ قسمت‌های مورد استفاده: کلیه اعضای هوایی شاخه‌های برگد‌ار و گلدار
▪ خواص د‌رمانی: طبیعت آن گرم است.
در رفع سوءهاضمه، زرد‌ی، حالت بحرانی آسم، تخمیرات رود‌ه، انگل، نفخ، قرقره جهت رفع افتاد‌گی زبان کوچک، احتقاق و پرخونی لوزه‌ها، استعمال خارجی رفع د‌رد‌های رماتیسمی و عصبی مفید است